Mebpersonel.net Sitemize Görme Engelli Öğretmenler tarafından iletilen yoğun mesajlar doğrultusunda ÖBA seminerlerine yönelik iddiaları haberimizde detaylıca inceledik…
Erişilebilirlik Sorunları
10–16 Kasım 2025 tarihleri arasında, ÖBA (Öğretmen Bilişim Ağı) üzerinden gerçekleştirilen Kasım ayı meslekî eğitim/seminer programı kapsamında yer alan etkileşimli video içerikleri ekran okuyucu yazılımları ile erişilebilir değildir. Bu durum, görme engelli öğretmenlerin olarak meslekî çalışma görevlerini çevrim içi ortamda yerine getirmelerini engellemiştir.
Yasal ve Uluslararası Düzenlemeler
-
Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi (BM-EHS): Türkiye’nin de taraf olduğu bu sözleşmenin 9. Maddesi, “Erişilebilirlik” başlığı altında, bilgi ve iletişim teknolojileri dahil tüm alanlarda engellilerin eşit koşullarda erişimini sağlamayı Taraf Devletlere zorunlu kılmaktadır. ÖBA içeriklerinin erişilebilir olmaması, bu temel uluslararası sözleşmenin ihlali anlamına gelmektedir.
-
5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun: Bu Kanun’un 3. Maddesi, erişilebilirliği; bilgilendirme hizmetleri ile bilgi ve iletişim teknolojilerinin engelliler tarafından güvenli ve bağımsız bir şekilde kullanılabilir olması şeklinde tanımlamaktadır. Aynı Kanun, kamu hizmetlerinin erişilebilir sunulmasını ve gerekli hallerde makul düzenlemeler yapılmasını esastır.
-
1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu: Bu Kanun’un 4 ve 8. Maddeleri, eğitim hizmetlerinde genellik/eşitlik ve fırsat–imkân eşitliği ilkelerini düzenlemektedir.
-
Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar: Bu Karara göre, öğretmenlere, ilgili mevzuatına göre yaptıkları meslekle ilgili çalışma sürelerinde, bir öğretim yılında belirlenen süreleri aşmamak kaydıyla haftada 15 saat ek ders ücreti ödenmektedir. Kasım dönemi meslekî çalışmalarının 10–16 Kasım 2025 tarihleri arasında ÖBA üzerinden çevrim içi yapılacağı Bakanlık duyurusu ile bildirilmiştir.
Görme Engelli Öğretmenler İçin Makul Düzenleme Yapılmadı
ÖBA’daki etkileşimli (ekran okuyucu ile kullanılamayan) içerikler nedeniyle meslekî çalışmayı fiilen yerine getirmenin teknik olarak engellendiği; engelin, kamu hizmetinin erişilebilir sunulmamasından kaynaklandığı; Bu sebeple fiilen görev şartının öğretmenin kusuru olmaksızın sağlanamadığı ve makul düzenleme yapılması (erişilebilir alternatif içerik/format, metin dökümleri, etkileşimsiz eşdeğer video, sınav/katılım doğrulamasında erişilebilir yöntem vb.) gerekirken uygulamada bunun sağlanamadığı belirtildi .
Öğretmenlerin Talebi
-
Kasım 2025 meslekî çalışma haftasına ilişkin ek ders ücretlerinin ödenmesi,
-
ÖBA platformundaki söz konusu içeriklerin erişilebilir hâle getirilmesini veya erişilebilir eşdeğer alternatiflerin (metin dökümü, erişilebilir video, ayrı doğrulama modülü vb.) sunulmasını,
-
Benzer mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla ekran okuyucu ile uyumluluk testlerinin WCAG temelli ölçütlere göre yapılması talep edilmektedir.
